Tóm tắt bài báo 18: Một số công cụ GIS trợ giúp nhỏ… nhưng rất cần thiết

Đỗ Đức Dũng

9/13/20253 min read

a man riding a skateboard down the side of a ramp
a man riding a skateboard down the side of a ramp

Tiêu đề

Một số công cụ GIS trợ giúp nhỏ… nhưng rất cần thiết

Tác giả

ThS. NCS. Đỗ Đức Dũng – Viện Quy hoạch Thủy lợi miền Nam

Tóm tắt

  • Bối cảnh: Trong quy hoạch phát triển, đặc biệt là quy hoạch tài nguyên nước, lưu vực sông và thủy lợi, GIS là công cụ hữu ích. Tuy nhiên, các phần mềm GIS thương mại như Arcview GIS 3.2 đôi khi chưa đáp ứng được nhu cầu chuyên ngành.

  • Mục tiêu: Phát triển và cải tiến một số công cụ nhỏ trong GIS (Arcview GIS 3.2) để hỗ trợ tính toán nhanh, thuận tiện và chính xác hơn trong nghiên cứu và quy hoạch.

  • Phương pháp: Viết các đoạn mã Avenue Script, xây dựng thành các extension (công cụ mở rộng) để bổ sung chức năng cho Arcview GIS 3.2.

  • Kết quả: Nhóm nghiên cứu đã phát triển ba công cụ chính:

Các công cụ GIS được phát triển

  1. Công cụ “cắt” bản đồ theo đường đẳng trị

    • Mục đích: Xác định diện tích tương ứng với giá trị các đường đẳng trị (ví dụ mưa, nhiệt độ) cho từng vùng (lưu vực, huyện, xã).

    • Nguồn gốc: Cải tiến từ đoạn script Avenue có sẵn, phát triển thành extension cutthmbyplylinethemandupdatearea.avx.

    • Chức năng: Cắt lớp polygon (ví dụ ranh giới tỉnh) theo lớp polyline (đường đẳng trị), cập nhật diện tích vào bảng thuộc tính.

  2. Công cụ vẽ đa giác Thiessen

    • Mục đích: Hỗ trợ vẽ đa giác Thiessen để tính toán đặc trưng khí tượng thủy văn từ số liệu điểm (như trạm mưa).

    • Nguồn gốc: Extension thiessen.avx, ứng dụng Avenue Script.

    • Chức năng: Tạo nhanh vùng ảnh hưởng của từng trạm quan trắc.

  3. Công cụ tạo bảng tổng hợp sử dụng đất từ dữ liệu không gian

    • Mục đích: Tổng hợp dữ liệu sử dụng đất, phục vụ đầu vào cho mô hình thủy văn – thủy lực.

    • Nguồn gốc: Do chính tác giả viết năm 2005, extension taobangthopsddat.avx.

    • Chức năng: Liên kết dữ liệu shape file và bảng dbf để xuất bảng tổng hợp sử dụng đất.

Kết luận

  • Các công cụ GIS nhỏ này đã được áp dụng trong nghiên cứu và quy hoạch tài nguyên nước ở tỉnh Đồng Nai (2004–2006).

  • Chúng giúp nâng cao hiệu quả, tiết kiệm thời gian và đảm bảo độ chính xác trong tính toán chuyên ngành.

  • Cần tiếp tục phát triển, mở rộng sang các dạng công cụ GIS khác để hỗ trợ quản lý tài nguyên nước và thủy lợi.