Tóm tắt bài báo 12: Comparison of Two Hydrological Model Simulations Using NAM and XINANJIANG for Nong Son Catchment

Đỗ Đức Dũng

9/13/20252 min read

a man riding a skateboard down the side of a ramp
a man riding a skateboard down the side of a ramp

Tiêu đề

Comparison of Two Hydrological Model Simulations Using NAM and XINANJIANG for Nong Son Catchment

Tác giả

Vu Van Nghi, Dang Thanh Lam, Do Duc Dung

Tóm tắt

  • Bối cảnh: Các mô hình thủy văn thường được sử dụng để hỗ trợ quy hoạch và quản lý tài nguyên nước. Tuy nhiên, không có một mô hình phổ quát nào phù hợp cho mọi lưu vực.

  • Mục tiêu: So sánh hai mô hình thủy văn dạng khái niệm phổ biến – NAM (Đan Mạch) và XINANJIANG (Trung Quốc) – trong điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm, áp dụng cho tiểu lưu vực Nông Sơn (Vu Gia – Thu Bồn, miền Trung Việt Nam).

  • Phương pháp:

    • Dữ liệu mưa, bốc thoát hơi, dòng chảy giai đoạn 1980–1990.

    • Hiệu chỉnh mô hình (1980–1985) và kiểm định (1986–1990).

    • Các chỉ tiêu đánh giá: sai số cân bằng nước (Bias), hệ số Nash–Sutcliffe (R²), hệ số tương quan Pearson (r).

Kết quả chính

  1. Hiệu năng mô phỏng tổng thể:

    • Cả hai mô hình đều mô phỏng tốt dòng chảy tại trạm Nông Sơn.

    • Sai số cân bằng nước < ±10%.

    • R² > 0,85; r > 0,92 cho cả hai giai đoạn.

    • NAM cho kết quả khớp quan trắc hơi tốt hơn XINANJIANG về lưu lượng tổng.

  2. Phân tách dòng chảy:

    • NAM: tỉ lệ dòng chảy mặt cao (~50%), dòng ngầm chiếm ~46%, dòng sát mặt rất nhỏ (~4%).

    • XINANJIANG: tái hiện cân bằng hơn giữa 3 thành phần – dòng mặt ~22%, dòng sát mặt ~47%, dòng ngầm ~30%.

    • Do thiếu số liệu thực đo thành phần dòng chảy, chưa thể khẳng định mô hình nào phản ánh thực tế chính xác hơn, nhưng XINANJIANG hợp lý hơn về mặt lý thuyết thủy văn.

  3. So sánh chi tiết:

    • NAM: ưu thế khi cần mô phỏng tổng lượng dòng chảy, phù hợp tính toán kỹ thuật và kinh tế.

    • XINANJIANG: hữu ích khi nghiên cứu chi tiết thành phần dòng chảy (ví dụ cho thủy lợi, tưới tiêu, nước ngầm).

Kết luận

  • Cả hai mô hình đều đáng tin cậy cho lưu vực Nông Sơn.

  • NAM: phù hợp khi mục tiêu chính là dự báo tổng dòng chảy.

  • XINANJIANG: ưu thế khi nghiên cứu tách dòng chảy và cân bằng nước chi tiết.

  • Không có mô hình nào phổ quát cho mọi điều kiện; lựa chọn mô hình cần dựa trên mục tiêu nghiên cứu và đặc điểm lưu vực.